برندگان جایزه نوبل شیمی سال 2023

—-

آکادمی سلطنتی علوم سوئد جایزه نوبل شیمی 2023 را به مونگی باوندی (Moungi G. Bawendi)، لوئیس بروس (Louis E. Brus) و الکسی اکیموف (Alexei I. Ekimov) به دلیل کشف و کاوش و ترکیب نقاط کوانتومی اعطا کرده است.

بروس و اکیموف در اوایل دهه ۱۹۸۰ به طور جداگانه موفق به ساخت نقاط کوانتومی شدند نانوذرات بسیار ریزی (صفر بعدی) که اثرات کوانتومی، ویژگی‌های آنها را تعیین می‌کنند. باوندی نیز در سال ۱۹۹۳ با ایجاد تحول در روش‌های ساخت نقاط کوانتومی و افزایش کیفیت آن‌ ها، موجب شد تا این ساختارها در حوزه های مختلف تکنولوژی بسیار بیشتر از قبل مورد توجه قرار گیرند.

ویژگی های خاصی که این ذرات دارا هستند به واسطه اندازه بسیار کوچک آنها در حدود چند نانومتر می باشد که موجب ایجاد محصور شدگی کوانتومی (quantum confinement) می شود. امروزه از این ساختارها در حوزه های مختلف شامل الکترونیک (تلویزیون های QLED) تا علوم پزشکی (حسگری تمورهای سرطانی) مورد استفاده قرار می گیرند. نقاط کوانتومی می‌توانند در قطعات الکترونیک انعطاف‌پذیر، حسگرهای کوچک، سلول‌های خورشیدی باریک‌تر و نازک‌تر، و در آینده نیز در محاسبات کوانتومی و ارتباطات کوانتومی رمزگذاری شده مورد استفاده قرار گیرند.